Co to jest katastrofa budowlana i jak postępować w jej przypadku?

wypadek

Czym jest katastrofa budowlana i jak postępować, gdy do niej dojdzie? Prawo budowlane dokładnie określa zasady postępowania w takiej sytuacji.

Najwięcej katastrof ma miejsce w obiektach już użytkowanych – wynika z danych Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. W latach 1995-2014 w Polsce miało miejsce 6.368 katastrof budowlanych, a średnio w ciągu roku dochodzi do 318 zdarzeń tego typu (dane za raportem GUNB).

Co to jest katastrofa budowlana?

Aby można było mówić o katastrofie, muszą zostać spełnione określone warunki. Katastrofą budowlaną nie jest np. uszkodzenie elementu nadającego się do naprawy, czy też awaria instalacji. Pęknięta rura, nawet jeśli spowoduje zalanie wodą dużej części budynku, stanowić będzie jedynie awarię. Co innego wybuch gazu, który naruszy konstrukcję budynku.

Katastrofa jest wtedy, kiedy „dochodzi do niezamierzonego, gwałtownego zniszczenia obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów urządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopów”. Tak mówi definicja z Prawa budowlanego.

W przypadku katastrofy budowlanej właściciel, zarządca lub użytkownik powinien najszybciej, jak jest to możliwe zorganizować pomoc poszkodowanym i przeciwdziałać rozszerzaniu się skutków katastrofy – mówi adwokat Marta Kawecka z LegalnaBudowa.pl

Ustawa o prawie budowlanym nakłada na niego także obowiązek zabezpieczenia miejsca katastrofy przed zmianami uniemożliwiającymi prowadzenie postępowania wyjaśniającego w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej – dodaje.

O zdarzeniu powinien zostać powiadomiony właściwy organ nazdzoru budowlanego, prokuratura, policja oraz inne służby jeśli zachodzt taka konieczność. Obowiązek ten ciąży na osobie odpowiedzialnej za budynek – właściciel, zarządca, użytkownik. 

Jeśli do katastrofy doszło na budowie, należy powiadomić również inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego oraz projektanta obiektu budowlanego. Katastrofę, do której doszło podczas prowadzenia robót budowlanych zgłasza kierownik budowy.

Niewypełnienie obowiązku polegającego na zgłoszeniu odpowiednim służbom katastrofy jest wykroczeniem i grozi za nie kara grzywny, aresztu lub nawet ograniczenia wolności.

Katastrofa budowlana – wyjaśnienie

Postępowanie wyjaśniające w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej toczy się przed powiatowym inspektorem nadzoru budowlanego jako organem nadzoru budowlanego pierwszej instancji. W niektórych sytuacjach (np. gdy katastrofa ma miejsce na terenie dróg publicznych krajowych lub wojewódzkich) za wyjaśnienie przyczyn odpowiada wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego. Każde postępowanie może jednak zostać przejęte przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.

Po otrzymaniu zawiadomienia o katastrofie budowlanej, właściwy organ powołuje komisję mającą na celu ustalenie przyczyn zajścia oraz ustalenie zakresu czynności koniecznych do wyeliminowania zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia

Warto podkreślić, że organ prowadzący postępowanie wyjaśniające może nakazać właścicielowi lub zarządcy zabezpieczyć miejsce katastrofy, uporządkować teren lub wykonać inne czynności. Nakaz ten musi być natychmiast wykonany i może mieć charakter ustny – mówi Marta Kawecka.

Niezastosowanie się do nakazu może spowodować, że organ przeprowadzi działania samodzielnie, obiciążając kosztami zobowiązanego. W skład komisji, która wyjaśnia przyczyny katastrofywchodzi przedstawiciel inspektoratu nadzoru budowlanego (jako przewodniczący), reprezentanci innych organów administracji rządowej, przedstawiciele samorządu terytorialnego, rzeczoznawca budowlany i ewentualnie inne osoby posiadające niezbędne kwalifikacje zawodowe.

Do udziału w czynnościach komisji wezwane mogą być także wszystkie strony zainteresowane sprawą (np. inwestor, zarządca, projektant), nie są one jednak członkami komisji.

Organ nadzoru budowlanego, który prowadzi postępowanie na koszt inwestora, właściciela, zarządcy może zlecić przygotowanie ekspertyzy. Możliwe jest to jednak tylko wtedy, kiedy powołana komisja ma zbyt małą wiedzę, i ekspertyza jest niezbędna, aby wydać decyzję lub do ustalenia przyczyny katastrofy.

Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego, inwestor (ewentualnie właściciel, zarządca budynku) zostanie zobowiązany do usunięcia w określonym terminie skutków katastrofy. To do jego obowiązków należeć będzie uporządkowanie terenu oraz zabezpieczenie obiektu. Ewentualna odbudowa będzie wymagała uzyskania ponownego pozwolenia na budowę, a często również innych dokumentów (np. decyzji o warunkach zabudowy).